Dawne szkoły wawerskie

Na terenie dzielnicy Wawer wiele jest takich budynków, które kiedyś pełniły rolę placówek szkolnych, a które dzisiaj pełnią zupełnie inne funkcje. Starsi mieszkańcy mają wiele wspomnień związanych z tymi miejscami – wszak większość wspomnień z dzieciństwa u każdego z nas związanych jest ze szkołą.

Najstarszym i chyba najbardziej znanym budynkiem po dawnej szkole na terenie dzielnicy Wawer jest tzw. Murowanka, czyli murowany budynek z czerwonej cegły stojący pod dzisiejszym adresem Płowiecka 77 (kiedyś Płowiecka 71). Szkoła powstała w tym budynku w 1903 r., jako pierwsza w Wawrze jednoklasowa szkoła gminna. Posiadała ona jedną obszerną izbę lekcyjną oraz kancelarię i mieszkanie nauczyciela. W latach 30-tych liczba uczniów przekroczyła tysiąc i z uwagi na ciasnotę wynajmowano pomieszczenia w sąsiednich domach. W czasie wojny prowadzono tutaj tajne nauczanie. Szkoła funkcjonowała tu do 1948 r. W czasach powojennych Murowanka służyła jako magazyn pomocy naukowych i sprzętu sportowego czy też jako dział techniczny WSS „Społem”. Budynek następnie przez długi czas stał pusty w oczekiwaniu na pomysł na jego wykorzystanie. Rozważane było umieszczenie tu wawerskiego muzeum lub też pałacu ślubów. W ostatnim czasie budynek dawnej szkoły został wyremontowany, ale w dalszym ciągu czeka na ogłoszenie przetargu na pomysł jego zagospodarowania. Już teraz odbywają się tutaj jednak takie wydarzenia jak na przykład Wawerska Noc Muzeów.

Murowanka – budynek najstarszej szkoły wawerskiej. Fot. Rafał Czerwonka

Jeszcze przed wojną w bezpośrednim sąsiedztwie Murowanki, pod dzisiejszym adresem Minerska 16 (kiedyś plac przy ul. Bohaterów 1863 r., a także Minerska 37), powstał nowy budynek szkolny. Jego uroczyste, ale zaledwie częściowe otwarcie, bo dotyczyło tylko części frontowej, nastąpiło w 1934 r. Nowa szkoła została jednak zbombardowana we wrześniu 1939 r. oraz we wrześniu 1944 r., w związku z czym po wojnie pozostały po niej jedynie wypalone mury. Do stanu sprzed wojny budynek szkolny został odtworzony w latach 1945-1948. Szkoła w tym miejscu funkcjonowała aż do 1977 r. i w zasadzie mogłaby funkcjonować dalej, ale władze zdecydowały o jej zamknięciu. Kolejnymi użytkownikami tego budynku byli m.in.: Polski Związek Motorowy, który organizował tu szkolenia dla kierowców, czy też Centrum Zaopatrzenia Szkolnego. Obecnie budynek należy do spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Budynek dawnej szkoły przy Minerskiej 16. Fot. Rafał Czerwonka

Dawny budynek szkolny na osiedlu Las zlokalizowany przy ul. Sęczkowej 60 wybudowany został w latach 1945-1946 przy dużym udziale społeczności ówczesnej wsi Las. Poprzedni budynek szkolny w tej wsi został zniszczony w czasie działań wojennych. W istniejącym do dzisiaj budynku szkoła funkcjonowała do 1968 r., kiedy to przeprowadziła się do zbudowanego po sąsiedzku nowego gmachu szkolnego. Budynek dawnej szkoły został przekazany Samopomocy Chłopskiej. W 1972 r. otwarto tu sklep i Ośrodek Nowoczesnej Gospodyni, zastąpiony w  1977 r. sklepem Polmozbytu. Przez pewien czas był tu również sklep z wyposażeniem sanitarnym. W chwili obecnej budynek dawnej szkoły we wsi Las, pomalowany na charakterystyczny, jaskrawożółty kolor, pełni funkcję sklepu spożywczego.

Budynek dawnej szkoły przy Sęczkowej 60. Fot. Rafał Czerwonka

W centralnej części dzisiejszego osiedla Nadwiśle, przy rondzie u zbiegu ul. Trakt Lubelski i Wał Miedzeszyński stoi niepozorny budynek po dawnej szkole w Miedzeszynie. Szkoła funkcjonowała w tym miejscu w latach 50-tych. Dzisiaj budynek stoi pusty i niszczeje, a w najbliższym czasie zapewne zupełnie zniknie z wawerskiego krajobrazu w związku z planowanym poszerzeniem ulicy Wał Miedzeszyński na odcinku od skrzyżowania z ul. Trakt Lubelski do planowanej Południowej Obwodnicy Warszawy.

Budynek dawnej szkoły w Miedzeszynie

Takich miejsc, w których kiedyś odbywały się lekcje szkolne, jest na terenie Wawra z pewnością więcej. Wiele z nich już jednak nie istnieje i pozostają one jedynie we wspomnieniach ich absolwentów.