Historia komunikacji miejskiej w Wawrze

Początkiem komunikacji zbiorowej na terenie dzisiejszej dzielnicy Wawer było uruchomienie 17 sierpnia 1877 r. Kolei Nadwiślańskiej. Początkowo była to linia szerokotorowa, po I wojnie światowej została przebudowana na linię normalnotorową, a w 1936 r. została zelektryfikowana. Jak póżniej rozwijała się komunikacja miejska na terenie dzielnicy Wawer?

Początkiem komunikacji zbiorowej na terenie dzisiejszej dzielnicy Wawer było uruchomienie 17 sierpnia 1877 r. Kolei Nadwiślańskiej. Początkowo była to linia szerokotorowa, po I wojnie światowej została przebudowana na linię normalnotorową, a w 1936 r. została zelektryfikowana.

Kolejnym krokiem rozwoju komunikacji miejskiej na tym obszarze było uruchomienie 4 stycznia 1901 r. Kolejki Wąskotorowej. Początkowo linia kończyła swój bieg na stacji Wawer, ale od 16 kwietnia 1914 r. linia została wydłużona do Karczewa. Linia wąskotorowa zaczynała się w Jabłonnie, przebiegała przez obecną Białołękę, Pragę Północ, Kamionek, Grochów, Wawer, Józefów i Otwock, docierając do Karczewa. Na terenie Wawra ciuchcia przemierzała między innymi ulicami Mrówczą i Mozaikową. Do dziś istnieją dawne budynki stacyjne w Wawrze, w Międzylesiu i w Falenicy. Ostatecznie na terenie Wawra wąskotorówka została zlikwidowana 1 lipca 1952 r.

Zlikwidowaną linię wąskotorową częściowo zastąpiła autobusowa linia nr 115, która 24 września 1952 r. została wydłużona do rejonów obecnego wiaduktu nad linią kolejową numer 7 do Otwocka. Kursowała wtedy z rejonów obecnej pętli Wiatraczna. W 1954 r. linia 115 została wydłużona do skrzyżowania ulic Czecha i Kajki, w 1960 roku do Kina „Wrzos”, w 1969 roku do ulicy Bursztynowej, a w 1977 r. do obecnej pętli Międzylesie. W 1995 linia została skierowana przez osiedle Marysin, w 1997 r. została wydłużona do pętli Aleksandrów. Od 2013 r. linia 115, po wchłonięciu uruchomionej na krótko linii 215, kursuje z Mokrego Ługu w Rembertowie do Aleksandrowa w Wawrze.

Drugą linią autobusową, która trafiła do Wawra, była linia 113. Linia ta została uruchomiona 15 kwietnia 1953 r. na trasie Plac Trzech Krzyży – osiedle Las. Jeszcze w tym samym roku linia 113 została wydłużona do pętli Falenica, w 1958 r. docierała już na pętlę Błota, a od 1 lipca 1967 r. kursowała z Błot, między innymi ulicą Trakt Lubelski, do pętli Wiatraczna. 1 marca 1993 roku linię 113 zastąpiła wydłużona linia 702 kursująca z pętli Falenica do pętli Wiatraczna.

Trzecia linia autobusowa w Wawrze została uruchomiona 20 stycznia 1957 r. Była to linia nr 137 kursująca z pętli Marysin na plac Szembeka. W 1960 r. została ona wydłużona do pętli Wesoła (Zielona), a w 1965 roku do pętli Wiatraczna. Linia została zlikwidowana 17 września 2007 r., zmieniając się w linię nr 315, wchłoniętą następnie przez linię 173.

Pierwszą linią autobusową przyspieszoną w Wawrze była linia C. Popularna C-etka zawracała w rejonie obecnego wiaduktu na ulicy Płowieckiej, od 1959 roku przy PKP Międzylesie, a w 1964 roku została wydłużona do przystanku PKP Radość, by w 1965 roku trafić na stałe na pętlę Falenica. 1 października 1993 r. linia C została przekształcona w linię nr 521. W latach 1965–1982 istniała skrócona wersja linii C tzw. linia C-bis kursująca z pętli za bazarem w Radości.

Piąta linia autobusowa w Wawrze została uruchomiona 30 października 1958 r. Była to linia 146, która kursuje do dziś na podobnej trasie tj. z Dworca Wschodniego do pętli Falenica.

W 1959 r. uruchomiona została linia 147 pomiędzy pętlą Zerzeń a okolicą Dworca Wschodniego. W 1979 r. została ona połączona z linią 156 na trasie z Wiśniowej Góry przez Zerzeń do Dworca Wschodniego. 29 października 2016 r. linia 147 została wydłużona do Osiedla Stara Miłosna.

Wspomniana linia 156 uruchomiona została 21 listopada 1962 r. z pętli Wiśniowa Góra do pętli PKP Międzylesie.

16 lutego 1964 r. uruchomiona została linia przyspieszona F z Woli do pętli przy skrzyżowaniu ulic Czecha z Kajki. W 1993 roku linia F została przekształcona w linię 518 , a od 1995 w linię 125.

Autobus linii “F” na ul. Kajki przy skrzyżowaniu z ulicą Czecha – lata 60-te.

3 listopada 1965 r. uruchomiona została linia 161 na trasie z pętli przy cmentarzu na ulicy Izbickiej do skrzyżowania ulic Panny Wodnej z Zasadową. W 1971 linia ta została przedłużona do ulicy Przewodowej, w 1976 r. do pętli Falenica, w 1979 linia pojechała przez ulicę Olecką oraz przez ulice po wschodniej stronie Falenicy, w 1995 roku linia na dwa lata trafiła do pętli Aleksandrów, w 1997 roku linia trafiła na pętlę Błota, a w 2009 roku ponownie została skrócona do pętli przy ulicy Oleckiej.

23 lipca 1974 r. linia J została wydłużona z osiedla Chomiczówka do pętli Marysin. W 1993 linia ta została przekształcona w linię 520.

W 1974 r. powstała linia 186 kursująca tylko po osiedlu Falenica po obu stronach torów. Zlikwidowana została w 1979 roku. Ponownie uruchomiono ją w 1986 roku na trasie z Marysina przez ulicę Ostrobramską do pętli Wiatraczna. W 1991 r. linia 186 została połączona z linią 141, w 1992 roku po przyłączeniu Aleksandrowa do Warszawy linia ta przez trzy lata kursowała na trasie z Aleksandrowa do pętli Falenica.

27 października 2002 r. uruchomiona została linia 173 z Marysina do Starej Miłosnej. W 2004 r. przedłużona została do ronda Wiatraczna, w 2013 r. do Dworca Wschodniego, a w 2016 r. połączyła się z linią 315.

1 grudnia 2005 została uruchomiona linia 305 do przychodni na ulicy Józefa Strusia z pętli Falenica przez osiedle Zerzeń i Marysin.

1 października 2009 r. uruchomiona została linia 213, a 19 maja 2013 r. linia 219 – linie kursujące z Gocławia przez ulice Kadetów, Lucerny i Mrówczą do pętli Błota i PKP Radość.

1 października 2010 r. do Marysina wydłużona została linia 401 na długiej trasie z dzielnicy Ursus. 18 stycznia 2016 r. linia 401 została podzielona dwie linie: 401 i 402. Do Marysina trafiła linia 402 z pętli PKP Służewiec.

W historii komunikacji miejskiej Wawra powstawały jeszcze linie podmiejskie do Wiązowny, Halinowa, Józefowa, Otwocka i jeszcze pozawarszawskiego Aleksandrowa. Oddzielną ciekawą kwestią jest też powstawanie autobusowych linii nocnych na tym terenie.

Dzisiaj w dzielnicy Wawer kursuje 27 linii dziennych i 8 linii nocnych. Z uwagi na dużą rozległość Wawra dostępność komunikacji miejskiej jest jednak ciągle niewystarczająca, a zmiany tras i rozkładów jazdy nie nadążają za szybko rozbudowującą się dzielnicą.