NIEŁADNIEŁADNIE czyli kiedy doczekamy się uchwały krajobrazowej dla Warszawy?

Wracamy z wakacji. Pełni wrażeń chętnie opowiadamy o naszych bliższych i dalszych podróżach. Wspominajac często zachwycamy się “tam jest tak pięknie!”. Właśnie – tam, a tu? Niejednokrotnie robi mi się smutno, gdy wracając do “mojego” Międzylesia, z podróży do Niemiec, Francji czy Szwajcarii lub z nieskażonych cywilizacją zakątków Polski, patrzę na ulice Wawra, ogrodzenia posesji, skupiska sklepów. Wszędzie panoszy się pozbawiony wszelkiej estetyki chaos reklamowy. Z wielkogabarytowych tablic patrzą na nas uśmiechające się wielkoludy, olbrzymie trampki chcą zeskoczyć na ziemię, spod zbyt wielu i zbyt wielkich szyldów nie widać ani budynków, ani nawet wejścia do sklepów. Każdy skrawek muru czy ogrodzenia wykorzystany jest do powieszenia jakiejś reklamy, bądź zaprasza do umieszczenia następnej szkaradki, mówiąc: “miejsce na twoją reklamę”.

Plakaty, banery wprowadzają wizualny chaos, który wręcz dezinformuje. Umieszczane w zbyt małej odległości od jezdni zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego. Niszczą krajobraz, w tym także często obszary wartościowe architektonicznie i przyrodniczo. Powodują brak uporządkowania terenu miejskiego i jasnego podziału na strefy mieszkalne, usługowe i przemysłowe. Nie przynoszą splendoru czy eleganckiego wyglądu żadnej posesji. Wręcz przeciwnie – obniżają ich wartość, tworząc wrażenie śmietniska. Tak dziś wygląda nasza przestrzeń publiczna, rzeczywistość, w której na codzień przebywamy. Czy musi tak być?

Problem chaosu i dewastowania przestrzeni publicznej oraz chęć jej uporządkowania były jednymi z zagadnień, które skłoniły mnie do rozpoczęcia działalności samorządowej i stowarzyszeniowej. Podejmując temat, szybko się zorientowałam, że nie mam podstaw do zwracania komukolwiek uwagi, ponieważ w Mieście Stołecznym Warszawa nie istnieje jeszcze podstawa prawna, która dawałyby odpowiednie narzędzia do działania. Wraz z Radnymi ze Stowarzyszenia Razem dla Wawra zaproponowaliśmy więc Radzie Dzielnicy przyjęcie stanowiska w sprawie wezwania Rady m.st. Warszawy do przyjęcia tzw. uchwały krajobrazowej dla Warszawy i wprowadzenia opłaty reklamowej. Nasza propozycja weszła do harmonogramu obrad ostatniej, przed wakacjami, sesji Rady Dzielnicy Wawer. Po krótkiej prezentacji, tekst stanowiska został poddany pod głosowanie. Bardzo cieszy fakt, że Radni prawie jednogłośnie (jeden głos sprzeciwu, dwa wstrzymujące) przyjęli naszą propozycję. Oznacza to, że świadomość społeczna dotycząca konieczności wprowadzenia harmonii w przestrzeni publicznej jest duża. Napawa to optymizmem. Jednak do praktycznego działania potrzeba nam uchwały krajobrazowej dla Warszawy. Tekst projektu tej uchwały, po wieloletnich przygotowaniach jest opracowany. Można znaleźć go w internecie. Teraz czeka “tylko” na przyjęcie. Ale po kolei.

Podstawą do podjęcia i wpro­wadzenia w życie uchwały krajobrazowej czyli zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń jest ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz. U. 2015 poz. 774). Ustawa ta daje samorządom gminnym podstawę do opraco­wania i wprowadzenia własnych, dokładnych przepisów pozwalających na uporządkowanie przestrzeni publicznej oraz do pobierania tzw. opłaty reklamowej. Wiele miast opracowało już i podjęło takie uchwały. Miasto Stołeczne Warszawa jeszcze w 2015 roku przystąpiło do sporządzenia projektu zbioru dokładnych przepisów. Wydało też bardzo poglądową broszurę obrazującą nowe reguły. Miasto, by przybliżyć mieszkańcom projekt i skłonić do wyrażenia opinii w ramach konsultacji, przeprowadziło kampanię informacyjną z charakte­rystycznymi plakatami z napisem “NIEŁADNIEŁADNIE”. Projekt spot­kał się z wielkim zainteresowaniem mieszkańców Warszawy. Złożono ogromna ilość uwag i pomysłów.

Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy, jako jednostka odpo­wiedzialna za przeprowadzenie procesu przygotowania projektu uchwały, zakończyło swoje prace w lutym 2019 roku, poprzez przedstawienie raportu z konsultacji społecznych powstałego projektu. W kilkuletnim procesie dokument przeszedł cały szereg wymaganych procedur, od powstania, poprzez konsultacje, poprawki, do końcowej formy i został skierowany do Rady m.st. Warszawy, gdzie w chwili obecnej oczekuje na wprowadzenie do porządku obrad sesji i podjęcie stosowną uchwałą. Kiedy do tego dojdzie?

Rada Dzielnicy Wawer w swoim stanowisku nie tylko uważa za konieczne niezwłoczne uchwalenie gotowej już uchwały krajobrazowej, ale także za konieczne wprowadzenie tzw. opłaty reklamowej, o której mówi Art. 17a i Art. 17b Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. (Dz. U. 1991 Nr 9 poz. 31) o podatkach i opłatach lokalnych. W Ustawie tej Ustawodawca, poprzez możliwość wprowadzenia opłaty reklamowej, daje gminom nie tylko narzędzie do uzyskania nowych środków z racji umieszczania reklam w przestrzeni publicznej, ale także dodatkowy sposób porządkowania otaczajacego nas otoczenia. Tego rodzaju opodatkowanie na pewno ograniczyłby dzikie rozmieszczanie reklam na nieruchomościach i ogrodzeniach przyczyniając się do osiągnięcia celów uchwały krajobrazowej dla Warszawy. Środki uzyskane na tej podstawie musiałyby zostać przeznaczone na inwestowanie w przestrzeń publiczną oraz efektywną kontrolę wykonywania przepisów jakie wprowadziłaby uchwała krajobrazowa.

Uzasadniając swoje stanowisko Rada Dzielnicy Wawer uważa, że wprowadzenie w życie uchwały krajobrazowej dla Warszawy oraz wprowadzenie opłaty reklamowej przyczyniłoby się w zdecydowany sposób do uporządkowania miej­skiego krajobrazu, do poprawienia estetyki i ładu przestrzennego poszczególnych dzielnic i osiedli, a tym samym do podniesienia wartości wszystkich nieruchomości i jakości życia mieszkańców Warszawy.

W tym kierunku, jako Stowarzyszenie będziemy dalej dzia­łać oczekując reakcji ze strony Mia­sta. Mamy jednocześnie nadzieję, że Władze Warszawy wkrótce pochylą się nad projektem gotowej uchwały krajobrazowej i wprowadzając ją w życie dadzą samorządom dzielnic podstawę do praktycznych działań.