Vademecum społecznika

Rośnie wokół nas społeczeństwo obywatelskie. Mieszkańców dzielnicy coraz bardziej interesuje co się dzieje w obszarze ładu przestrzennego, ochrony przyrody czy inwestycji. Gazeta Wawerska i Stowarzyszenie Razem dla Wawra (SRdW) od dawna promują aktywność obywatelską.

Co to tak naprawdę oznacza? Poza obserwowaniem, komentowaniem czy sygnalizowaniem – zachęcamy Państwa do pójścia o krok dalej. Czyli do czynnej i merytorycznej aktywności, wnikliwej obywatelskiej kontroli działań lokalnej władzy wykonawczej, niezależnie od reprezentowanych przez nią opcji – z partyjnych czy lokalnych komitetów.

Podkreślamy, że praca, którą wykonuje redakcja gazety i członkowie SRdW dla mieszkańców dzielnicy jest społeczna i pozazawodowa. Dlatego czynny udział w tym przedsięwzięciu może wziąć każdy Wawerczyk. Zanim zapytamy lub poprosimy o interwencję, spróbujmy najpierw sami skorzystać z dostępnych źródeł informacji oraz formalnych trybów wnioskowania o dokumenty i dane, a także administracyjnych procedur uruchamiających działania urzędów.

Poniżej przedstawiamy szereg narzędzi, które wykorzystujemy.

  1. Biuletyn Inf. Publicznej (BIP)
    BIP to nieoceniona baza informacji, np.:

    rejestr wszystkich zawieranych przez Urząd Dzielnicy umów z podaniem ich przedmiotu, wartości oraz terminu realizacji: https://bip.warszawa.pl/Menu_przedmiotowe/ogloszenia/umowy/default.htm

    interpelacje i zapytania radnych wraz z  odpowiedziami na nie: https://bip.warszawa.pl/Menu_podmiotowe/dzielnice/Wawer/Rada_2018_2023/interpelacje_zapytania/default.htm

    protokoły i nagrania z sesji Rady Dzielnicy, a także porządki obrad przyszłych sesji: https://bip.warszawa.pl/Menu_podmiotowe/dzielnice/Wawer/Rada_2018_2023/sesje/default.htm

    protokoły z obrad komisji merytorycznych: https://bip.warszawa.pl/Menu_podmiotowe/dzielnice/Wawer/Rada_2018_2023/posiedzenia_komisji/default.htm

  2. Strony internetowe urzędów i jednostek miejskich
    Warto zaglądać także na strony internetowe instytucji odpowiedzialnych za dane obszary funkcjonowania dzielnicy. Znajdziemy na nich m.in.:

    informacje o postępowaniach przetargowych i podmiotach wybranych do realizacji zadań publicznych https://wawer.um.warszawa.pl/zamowienia-publiczne

    rejestr decyzji o warunkach zabudowy i pozwoleniach na budowę (strona dzielnicy) https://wawer.um.warszawa.pl/dokumenty-budowlane

    rejestr wniosków, decyzji i zgłoszeń w sprawach budowlanych (wyszukiwarka GUNB) https://wyszukiwarka.gunb.gov.pl/

    obwieszczenia i komunikaty Lasów Miejskich np. o planowanych zabiegach leśnych https://www.lasymiejskie.waw.pl/index.php/aktualnosci/obwieszczenia-i-komunikaty

    kontakty do radnych dzielnicy: https://wawer.um.warszawa.pl/-/dyzury-radnych

  3. Serwisy mapowe
    Najważniejszym jest mapa.um.warszawa.pl, z szeregiem wielu przydatnych map. Mieszkańcy często sygnalizują różne niepokojące działania, np. wycinki drzew. Warto najpierw sprawdzić w zakładce „własność” na czyim gruncie prowadzone są działania (państwowym, miejskim czy prywatnym), a także czy dla danego obszaru jest sporządzony plan miejscowy i co on przewiduje (zakładka „plany zagospodarowania”). Ponadto serwis zawiera mapy: geodezyjne z uzbrojeniem terenu, zabytków, historyczne ze zdjęciami lotniczymi, zieleni i inne.
    Dokładny przebieg działek zaznaczony jest także na stronie geoportal360.pl.
    Na geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ znajdziemy granice obszarów chronionych oraz zaznaczone pomniki przyrody.
    Serwisy mapowe nie obejmują dokładnego podziału lasów na obszary we władaniu Lasów Miejskich, Lasów Państwowych oraz właścicieli prywatnych (nadzorowanych przez Lasy Miejskie). Taką mapę zamieściliśmy w naszym artykule: http://gazetawawerska.pl/2021/05/19/co-dalej-z-zielona-strategia/.

  4. Wniosek o dostęp do informacji publicznej
    Każdy może złożyć wniosek o udostępnienie informacji publicznej w kwestii, którą uzna za wymagającą wyjaśnienia. Może to być pytanie albo żądanie udostępnienia określonych dokumentów np. decyzji wydawanych przez urząd. Organ ma obowiązek udzielić odpowiedzi w ciągu 14 dni lub wskazać późniejszy termin, nie dłuższy jednak niż 2 miesiące. Pytania powinny być precyzyjne tak, by zakres odpowiedzi nie budził wątpliwości. W przypadku odmowy udzielenia informacji, organ musi przedstawić uzasadnienie. Można się z nim nie zgodzić i złożyć skargę do sądu administracyjnego. Pytania można wysyłać przez profil zaufany (https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-informacje-publiczna), lub nawet przez zwykłego maila z następującym początkiem: „Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.) zwracam się z prośbą o udostępnienie pocztą elektroniczną informacji o (…)”.

    Apelujemy o rozsądne korzystanie z zapytań w tym trybie, tak aby uszanować pracę urzędników poświęcających czas na udzielenie odpowiedzi. Korzystajmy w pierwszej kolejności z ogólnodostępnych danych (BIP, serwisy mapowe, strony internetowe).

  5. Skargi i wnioski
    Formuła skarg i wniosków określona w kpa jest bardzo ogólna, dlatego do składającego należy ocena co powinno być przedmiotem takich pism i jak sprawa powinna być przedstawiona. Organy mają obowiązek na nie odpowiedzieć. Tu również apelujemy o rozsądek tak, aby postawa obywatelska nie przerodziła się w pieniactwo, które jedynie dokłada obowiązków urzędnikom. Im bardziej merytoryczna, precyzyjna i umotywowana skarga lub wniosek, tym bardziej cenna będzie odpowiedź na nią.

    Zgodnie z art. 227 kpa, przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

    Natomiast przedmiotem wniosku, zgodnie z art. 241 kpa, mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.

  6. Postępowania administracyjne
    Jeśli mamy przekonanie o bezprawności wydawanych decyzji, możemy wnioskować o rozpatrzenie ich przez organy wyższej instancji. Najlepiej jeśli jest możliwość złożenia odwołania przez osobę mająca status strony postępowania zanim decyzja uprawomocni się. Jeśli nie, można złożyć wniosek o wszczęcie postępowania z urzędu o stwierdzenie nieważności już prawomocnej decyzji. Jest to jednak procedura nadzwyczajna i wymaga wykazania, że doszło do rażącego naruszenia prawa, a nie tylko uchybień mniejszej wagi i błędnych interpretacji przepisów. Nadzwyczajnym środkiem jest również wznowienie postępowania, jeśli np. organ nie przyznał statusu stron tym osobom, które powinny być do tego kręgu zaliczone.

  7. Współpraca z radami osiedli
    Nieco zapomnianym gremium obywatelskim są Rady Osiedli. To czy są aktywne zależy od ich członków czyli potencjalnie każdego z nas. Aktualnie obowiązujące zapisy statutowe zobowiązują Rady do zwoływania posiedzeń co najmniej raz na kwartał. Na stronach BiP dostępne są dane kontaktowe każdej Rady. Wykorzystajmy je, złożenie pism (skarg, wniosków itd.) przez organ przedstawicielski ma większą moc niż w przypadku pojedynczego mieszkańca.

  8. Radni dzielnicy
    Warto angażować w nasze sprawy przedstawicieli, których wybieramy do Rady Dzielnicy. Mogą oni składać interpelacje i zapytania w naszym imieniu. Ponadto, spełniają funkcje kontrolne nad Zarządem Dzielnicy. Szczególną odpowiedzialność za decyzje burmistrza i jego zastępców ponoszą radni koalicji rządzącej (obecnie Koalicja Obywatelska – 10 mandatów i Samorząd Wawer – 3 mandaty). Ich głosy poparcia przekładają się bezpośrednio na skład Zarządu Dzielnicy i Prezydium Rady Dzielnicy. Łącznie w radzie dzielnicy zasiadają 23 osoby.

  9. Udział w sesjach i komisjach Rady Dzielnicy
    Każdy mieszkaniec może zgłosić się do Wydziału Obsługi Rady Dzielnicy (https://wawer.um.warszawa.pl/-/obslugi-rady-dzielnicy) i zadeklarować swój udział na sesji lub na komisji merytorycznej, włącznie z zabraniem głosu. A zatem możemy wyśledzić w porządkach obrad publikowanych w BIP kiedy omawiany będzie interesujący nas problem i wypowiedzieć się w sprawie.

  10. Upublicznijcie problem
    Każdy temat ważny dla mieszkańców uważamy za warty opublikowania na naszych łamach. Zapraszamy wszystkich chętnych do współpracy. Piszcie do nas na redakcja@gazetawawerska.pl. Chętnie opublikujemy listy do redakcji podpisane imieniem i nazwiskiem nadawcy. Działajmy otwarcie, nie anonimowo.

  11. Wstąpcie do Stowarzyszenia Razem dla Wawra
    Zachęcamy do zaangażowania się w ramach naszego stowarzyszenia. Skupiamy się na sprawach lokalnych, unikamy sporów światopoglądowych oraz związanych z polityką ogólnokrajową. To, jakie tematy podejmujemy, zależy od tego jakie działania chcą i mogą podjąć nasi członkowie (zwłaszcza trzej radni – reprezentujący nas w Radzie Dzielnicy Wawer).

    Na pierwszym miejscu stawiamy obszary, które mają wpływ na długofalowy rozwój Wawra i w których wszelkie działania (lub zaniechania) mają nieodwracalne skutki. Są nimi bez wątpienia ład przestrzenny i ochrona przyrody. Zapraszamy do wsparcia nas w tym oraz do podejmowania własnych inicjatyw związanych np. z komunikacją publiczną, lokalną oświatą czy kulturą.

    Działalność stowarzyszenia to suma aktywności jego członków.