Historia ostatniego zanieczyszczenia

Od 5 grudnia, kiedy to mieszkanka okolic Kanału Wawerskiego zaalarmowała mnie o przepływających od dłuższego czasu jego korytem ściekach, i dalej, kiedy jeszcze tego samego dnia zawiadomiłem o tym fakcie WIOŚ, stałem się niejako współuczestnikiem wymiany korespondencji pomiędzy instytucjami w tej sprawie. Oto chronologia tej korespondencji poprzeplatana wydarzeniami medialnymi.

05.XII.2022

• PG zawiadamia WIOŚ oraz wawerski WOŚ o trwających od pewnego czasu zrzutach do kanału cuchnących ścieków.

07.XII.2022

• Inspektorzy WIOŚ, w trakcie inspekcji in situ, nakładają na zarządcę oczyszczalni mandat karny w wys. 500,-
• WIOŚ wystosowuje pismo do PGWWP z informacją o stwierdzeniu nielegalnego zrzutu nieczystości przez oczyszczalnię w dn. 05 XII.
• WIOŚ w piśmie do ZBDJiW potwierdza, że 05 XII „doszło do zakłócenia procesu oczyszczania ścieków, w wyniku którego pogorszyły się parametry osadu czynnego w pracującym reaktorze (…); w celu odciążenia reaktora dokonano niekontrolowanego zrzutu ścieków nieoczyszczonych do odbiornika (red. – Kanału Wawerskiego)”…

08.XII.2022

• ZBDJiW w piśmie do Prezydenta poinformowała, że skutkiem zalecenia pokontrolnego Biura Infrastruktury m.st. Warszawy z 8.VI.2022, a tyczącego „podwyższenia efektywności oczyszczalni w zakresie Azotu ogólnego”, podjęła „kompleksowy i wysoce kosztowny (wielomilionowy) remont w komorze osadu czynnego jednego z Biomiksów.(…) W rezultacie podjętego remontu (…) nastąpiło okresowe, krótkotrwałe i przejściowe pogorszenie jakości ścieków podczyszczonych wprowadzanych do Kanału”.

12.XII.2022

• WIOŚ zawiadamia PPIS oraz Burmistrzów dzielnic Wesoła i Wawer o podjętych czynnościach w sprawie.

13.XII.2022

• W programie radiowym RDC, przedstawiciel Zarządu SDJiW stwierdza m.in. – oczyszczalnia działała przez 25 lat bezawaryjnie, a ostatni zrzut podczyszczonych ścieków był incydentalny i przypadkowy; deklaruje, że podobne incydenty nie powinny się już powtórzyć; nie podziela też „histerycznego stanowiska aktywistów” w sprawie zanieczyszczenia środowiska.

14.XII.2022

• WIOŚ przekazuje do Prezydenta wniosek burmistrza Dz. Wawer z dn. 6.XII o przeprowadzenie kontroli w związku z zanieczyszczeniem Kanału Wawerskiego jednocześnie dodając, że WIOŚ prowadzi działania „zgodnie z kompetencjami własnymi”.
• Rada Dzielnicy Wawer przegłosowuje kilkupunktowe stanowisko w którym zwraca się do Zarządu Dzielnicy Wawer o niezwłoczne podjęcie działań w związku ze zrzutem ścieków surowych do Kanału Wawerskiego z oczyszczalni „Cyraneczka”.

15.XII.2022

• PPIS, zwracając się pismem do burmistrzów dzielnic Wawer i Wesoła, prosi o przekazanie informacji o planowanych przez nich działaniach w ramach posiadanych kompetencji, wraz ze wskazaniem sposobu zaopatrzenia w wodę pitną z rejonu zanieczyszczenia, podanie danych inwentaryzacyjnych o indywidualnych ujęciach, przekazanie wyników badań wody z ujęć indywidualnych wykonywanych w poprzednich latach oraz przekazanie informacji nt. zgłaszanych przez mieszkańców bieżących problemów z jakością wody.

23.XII.2022

• WIOŚ w piśmie do dyrektora BBiZK informuje, że w związku z osunięciem się 22.XII skarpy kanału (graniczącej z polderami) wystąpił do PGWWP o kontrolę wód i urządzeń wodnych; do Prezydenta o bezpośrednie wsparcie działań oczyszczalni w zakresie zapobieżenia przedostania się ścieków do kanału; do ZBDJiW o zabezpieczenie środowiska przez zagrożeniami, a w szczególności zabezpieczenie wylotów ze stawów retencyjnych.
• PGWWP w pismie do dyrektora BBiZK alarmują m.in. o niebezpieczeństwie przebicia hydraulicznego grobli oddzielających kanał od zapełnionych fekaliami polderów oczyszczalni; zwracają się o interwencję „w zakresie realnego zagrożenia zalania fekaliami dzielnicy Wawer”.

27.XII.2022

• W lokalnym programie interwencyjnym „Twoje Sprawy” na TVP3 nie pojawia się przedstawiciel oczyszczalni Cyraneczka, tłumacząc nieobecność „zaangażowaniem całego zespołu w przeciwdziałanie skutkom działalności bobrów, która to sytuacja nosi znamiona siły wyższej”.
• WIOŚ zwraca się do PINB „o podjęcie działań wyjaśniających zgodnie z posiadanymi kompetencjami w zakresie stanu technicznego obiektów budowlanych tj. stawów retencyjnych i urządzeń wodnych znajdujących się na ich terenie”.

28.XII.2022

• WIOŚ zwraca się pismem do PGWWP o podjęcie działań wynikających z atr. 227 Ust. Prawo Wodne, zwracając m.in. uwagę, że ZBDJiW „nie posiada pozwolenia wodno-prawnego na odprowadzanie ścieków do gruntu poprzez groble i dno polderów retencyjnych oczyszczalni”.

29.XII.2022

• PG zwraca się do Prezydenta o zwołanie sztabu kryzysowego w związku z awarią oczyszczalni, posiłkując się wnioskami z korespondencji WIOŚ oraz PGWWP; apeluje o wydanie komunikatów nt. skali skażenia środowiska okolic kanału.

02.I.2023

• Ukazuje się pierwszy z kilku tekstów interwencyjnych nt. zanieczyszczenia Kanału w Gazecie Stołecznej.

04.I.2023

• Zostaje zwołane spotkanie w sprawie zanieczyszczenia Kanału Wawerskiego „wszystkich zainteresowanych stron” przez BBiZK. Dyrektor biura odmawia PG udziału w spotkaniu, zasłaniając się ogólną sytuacją epidemiczną.

05.I.2023

• WIOŚ w trakcie kontroli w oczyszczalni wydaje decyzję „wstrzymującą działalność ZBDJiW w zakresie stwarzającym zagrożenie zniszczenia środowiska polegającej na magazynowaniu nieoczyszczonych ścieków komunalnych” w zbiornikach retencyjnych. Decyzja ma charakter prewencyjny.

09.I.2023

• Radna Dzielnicy Wesoła Karolina Piórkowska zwraca się interpelacją do Zarządu Dzielnicy Wesoła o przeprowadzenie niezależnego, zewnętrznego audytu oczyszczalni ścieków „Cyraneczka” w Starej Miłośnie, pod kątem jej bieżącej przepustowości, możliwości ew. rozbudowy, oraz aktualnego stanu technicznego wszystkich urządzeń. W odpowiedzi z 19.I Urząd Dzielnicy Wesoła m.st. Warszawy uprzejmie informuje, że nie ma podstawy prawnej na zlecenie przeprowadzenia audytu w prywatnym przedsiębiorstwie.
• W programie interwencyjnym Alarm na TVP1 ukazuje się reportaż nt. zanieczyszczenia Kanału Wawerskiego. Na pytanie dziennikarza: dlaczego ścieki znalazły się w kanale? dyrektorka oczyszczalni odpowiada: bo nie było innej możliwości.

11.I.2023

• Do WIOŚ wpływa informacja od PGWWP o dokonanych w godzinach nocnych oględzinach, z których wynikało m.in., że z wylotu oczyszczalni ścieków do kanału odpływały ścieki „ciemne, zamulone, nie mieszające się z wodą”. Potwierdzono także ustanie „uciążliwości odorowej” wzdłuż niżej położonych odcinków kanału.
• PGWWP wzywa ZBDJiW do „natychmiastowego opróżnienia zbiorników retencyjnych (..) ze ścieków nieoczyszczonych oraz osadów ściekowych”.

13.I.2023

• WIOŚ dostarcza ZBDJiW upomnienie dotyczące wykonania nałożonego na Spółkę obowiązku z dn. 05.I i terminem realizacji 7 dni. WIOŚ upomniał Spółkę, w związku z ustaleniami dokonanymi w terenie przez inspektorów w dn. 11.I dotyczącymi zbyt powolnego opróżniania zbiorników retencyjnych.

14.I.2023

• WIOŚ z własnej inicjatywy, przy współudziale PGWWP, przeprowada w godzinach wieczorno-nocnych kolejne działania w terenie. Stwierdzono, że „do odbiornika odprowadzane są klarowne ścieki o słomkowym zabarwieniu”.

17.I.2023

• ZBDJiW informuje WIOŚ o opróżnieniu zbiorników retencyjnych.

30.I.2023

• WIOŚ przekazuje PGWWP, PPIS i ZBDJiW informację o wynikach próbek wody pobranych 20.I. 2023 przez Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ. Próbki pobrane u wylotu głównego do kanału wskazują na przekroczenie o 84% dopuszczalnych norm zawartości azotu oraz przekroczenie o 77% dopuszczalnych norm fosforu. Próbki pobrane ze zbiorników retencyjnych wykazują wielokrotne przekroczenie w/w norm.

Chciałbym podkreślić ogromne zaangażowanie, chcącej pozostać anonimową, jednej z mieszkanek okolic kanału. To jej nieustępliwość i poświęcenie ogromnej ilości czasu m.in. na zbieranie dokumentacji fotograficznej czy śledzenie obowiązujących aktów prawnych, doprowadziły do reakcji łańcuchowej służb, organów, instytucji. Dziękuję także jednemu z mieszkańców Anina, niech także pozostanie anonimowy, który już 4 lata temu zwrócił mi uwagę na problem zanieczyszczenia koryta kanału i który aktywnie włączył się w „punktowanie” odpowiedzialnych za ten nienormalny stan instytucji. Zaprawdę, wielka jest siła aktywności obywatelskiej. Dziękuję.

Objaśnienia skrótów:
BBiZK – Biuro Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego m.st. Warszawy
GIOŚ – Główny Inspektor Ochrony Środowiska
PG – Piotr Grzegorczyk
PGWWP – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie
PINB – Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego
PPIS – Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Warszawie
Prezydent – Prezydent m.st. Warszawy
RDC – Radio Dla Ciebie, audycja „Jest sprawa”
WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
ZBDJiW – Zespół Budowy Domów Jednorodzinnych i Wielorodzinnych sp. z o.o. – właściciel oczyszczalni „Cyraneczka”