Haniebnie zatrute mokradło…

Nie wypada, aby w lutym, kiedy obchodzimy Światowy Dzień Mokradeł, nic nie napisać o Kanale Wawerskim… bo to też mokradło. Co prawda silnie zmienione, zdewastowane, haniebnie zatrute, ale zasługujące na naszą uwagę i ochronę.

Wbrew pozorom w sprawie naszego Kanału sporo się dzieje – trwa wymiana pism pomiędzy stołecznymi instytucjami, aktywiści ślą zapytania do prezydenta Warszawy, odbywają się kolejne kontrole oczyszczalni ścieków, wizje lokalne, słowem – sprawa czystości wód kanału stała się nagle ważna, publiczna, niezatapialna. Dobrze!

Mój tekst „Historia pewnej oczyszczalni…” z numeru 5 (68) Gazety Wawerskiej, VI/VII/VIII 2024 (zachęcam: gazetawawerska.pl/numery-archiwalne/) urwał się we wrześniu 2024, kiedy Prezydent Rafał Trzaskowski ogłosił decyzję o przeprowadzeniu kontroli w Cyraneczce. Ale ta historia nieubłaganie płynie dalej. Deklaracje urzędników i instytucji miejskich o braku zagrożenia dla zdrowia budzą wątpliwości wielu osób zainteresowanych sprawą, gdy za oknami obok prywatnego ujęcia wody płynie nieładnie pachnący ściek o podejrzanym wyglądzie (mogący np. zawierać liczne patogeny).

Zastanawiające, że przy dwucyfrowych mrozach Kanał Wawerski, skuty lodem w Starej Miłośnie, wartko płynie przez całe Międzylesie i pół Anina, zamarzając dopiero w okolicach ulicy Kajki… Czy to ciepło czy skład chemiczny?

@Inicjatywa Struga Wawerska regularnie informuje urzędy o obserwowanych zrzutach i nieprawidłowościach zaobserwowanych w korycie kanału. Zadaje urzędom dociekliwe pytania, nieustająco szuka pomocy (m.in. u radnych miejskich, dzielnicowych i osiedlowych – zwłaszcza bardzo aktywnych w tej materii radnych osiedli Anin i Międzylesie).

@Rady Osiedli Anin i Międzylesie starają się wywierać nieustannie presję na Zarząd Dzielnicy Wawer oraz na urzędy stołeczne, celem ich aktywizacji ws. Kanału. Ich doraźnym celem jest np. doprowadzenie do zainstalowania na wylocie rury z Cyraneczki automatycznego pobieraka do mierzenia średniodobowych próbek wody (poza kontrolą oczyszczalni). Taki pobierak mógłby być kupiony przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) lub przez Miasto Warszawa (są na to środki unijne). Rady osiedli skupiają się także na szukaniu pomocy u prawników doświadczonych w szkodach dla środowiska.

W akcję ochrony wód Kanału Wawerskiego włączyła się także @Inicjatywa Stara Miłosna dla Drzew, która organizując w październiku 2024 uliczną pikietę na jednym z rond Miłosnej promowała m.in. hasła nt. konieczności podłączenia ścieków osiedlowych do kolektora miejskiego, a tym samym do oczyszczalni Czajka. Tak, to jest możliwe!

Nawiązując do chronologii wydarzeń ze wspomnianego artykułu:

31 X 2024 – powstał protokół z przeprowadzonej przez Biuro Infrastruktury miasta stołecznego Warszawy kontroli oczyszczalni Cyraneczka. Zakresem kontroli było pozwolenie wodno-prawne  (od 2024 mocno złagodzone), a kontrola polegała głównie na korespondencyjnym wywiadzie z oczyszczalnią i analizie dostarczonych dokumentów. Z protokołu wynika, że na 46 próbek ścieków oczyszczonych normy azotu były przekroczone w 37, a fosforu w 17 próbkach. Jednak według urzędników miejskich wyniki nieznacznie przekraczają normy i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia oraz życia mieszkańców.

20 XII 2024 – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska stwierdza w piśmie do Prezydenta m.st. Warszawy, że Cyraneczka negatywnie oddziałuje na środowisko i wnosi o zobowiązanie oczyszczalni do ograniczenia stwarzania zagrożenia dla środowiska w określonym terminie. „Ścieki odprowadzane z Cyraneczki powodują pogorszenie stanu wód Kanału Wawerskiego, a rozwiązaniem problemu nie jest ustalenie łagodniejszych wymogów dla oczyszczalni, zwłaszcza wobec zagrożenia osiągnięcia celu środowiskowego jednolitej części wód powierzchniowych, w której funkcjonuje Kanał Wawerski”.

24 I 2025 – Rada Osiedla Anin w interpelacji zwraca się do Burmistrza Pawła Michalca „potrzebę wzmocnienia tych działań przez samorząd wawerski” oraz rekomendując „oszacowanie ryzyka oraz potencjalnie stopnia dyfuzji pomiędzy wodami Kanału Wawerskiego, które ulegają wchłanianiu do gleby, oraz wodami warstw wodonośnych, z których mieszkańcy czerpią wodę”. 

31 I 2025 – Radny miejski (MJN) Jan Mencwel w interpelacji pyta Prezydenta Rafała Trzaskowskiego, jakie działania podjął po otrzymaniu pisma WIOŚ, jakie działania zamierza podjąć w najbliższej przyszłości, czy jest możliwe podłączenie obszaru „Aglomeracji Cyraneczka” do oczyszczalni miejskiej Czajka i jaki byłby koszt takiej operacji.

13 II 2025 – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w kolejnym piśmie do Prezydenta m.st. Warszawy i Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, zwraca uwagę, że Cyraneczka jest zobowiązana do spełniania wymagań dotyczących ochrony środowiska, a zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem samorządu i to on ma obowiązek nadzorować realizację zadań powierzonych do realizacji. WIOŚ podnosi też wątpliwości dotyczące możliwości wprowadzania ścieków do Kanału Wawerskiego w obliczu postępujących zmian klimatycznych.Czekamy na reakcję Prezydenta Rafała Trzaskowskiego, a więc ciąg dalszy nastąpi.

Wszystkich obserwujących dziwne zjawiska w Kanale Wawerskim (wygląd, zapach) zachęcamy do wysyłania maili do:
Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska: warszawa@warszawa.wios.gov.pl
Wód Polskich: zz-warszawa@wody.gov.pl.