Rodzina na swoim

Bohaterką tego tekstu jest „Fundacja Wawer” założona w 2018 przez radną dzielnicy Wawer Agnieszkę Wójcik1. Długo zastanawialiśmy się w gronie redakcyjnym, w Stowarzyszeniu, czy warto, aby taki tekst powstał i czemu lub komu miałby służyć. Mieliśmy obawy, czy nie zostanie odebrany (ależ oczywiście, że zostanie) jako nasz atak na przeciwnika politycznego. Ostatecznie zdecydowaliśmy, że najważniejszy jest cel społeczny, w tym wypadku: transparentność w dysponowaniu publicznymi środkami. Staraliśmy się zbadać sprawę wyłącznie pod tym kątem, bo w naszej ocenie szereg okoliczności wskazuje na nadmierną i niepokojącą przychylność władz samorządowych wobec Fundacji Wawer.

Fundacja funkcjonuje do dzisiaj, głównie dzięki dotacjom miejskim oraz dzielnicowym (wykaz dotacji w tabeli obok). Dysponentami większości tych środków publicznych jest Zarząd Dzielnicy Wawer – czyli partyjni koledzy radnej A. Wójcik. Choć założycielka Fundacji nie jest już formalnie z nią związana, można mieć wątpliwości, czy nie zachodzi konflikt interesów dotyczący przekazywania Fundacji Wawer i wydawania przez nią środków publicznych, a także rzetelności kontroli projektów dzielnicowych realizowanych w ramach Fundacji.

Rok przyznania środków publicznych	Tytuł zadania publicznego	Wysokość przyznanych środków publicznych
2019	Wawerska paczka świąteczna	2 500,00 zł
2019	Szkolenie sportowe szczególnie dzieci i młodzieży	5 000,00 zł
2019	Szkolenie i doskonalenie kadr kultury fizycznej	1 000,00 zł
2019	Turniej piłki ręcznej dla dzieci	4 150,00 zł
2020	Wspieraj seniora	20 000,00 zł
2020	Weekendowe zagospodarowanie czasu dzieci i młodzieży przeciwdziałające uzależnieniom i patologiom społecznym	5 000,00 zł
2020	Kino dyskusyjne dla młodzieży	7 700,00 zł
2020	Turniej piłki ręcznej dla dzieci	4 000,00 zł
2020	Szkolenie sportowe szczególnie dzieci i młodzieży	4 150,00 zł
2020	Budowa urządzeń służących do zatrzymania i wykorzystania wód opadowych	8 000 zł
2021	Weekendowe zagospodarowanie czasu dzieci i młodzieży przeciwdziałające uzależnieniom i patologiom społecznym	10 000,00 zł
2021	Rodzinna gra terenowa	10 000,00 zł
2021	Doposażenie i drobne remonty związane z poprawą warunków lokalowych	44 200 zł
2022	Asy Fundacji Wawer	738 826,00 zł
2022	Święto Niepodległości bez barier	10 000,00 zł
2022	Piękno tkwi w różnorodności – spotkania międzykulturowe dla dzieci i młodzieży	9 000,00 zł
2022	Polukruj Wawer – Program integracyjno-edukacyjny dla rodzin ukraińskich i polskich	239 000 zł
2023	Świadomy senior -bezpieczny senior	10 000,00 zł
2023	Aktywne i wesołe wakacje dla dzieci i młodzieży na Kaszubach	7 000 zł
2024	Obsługa jadłodzielni w Dzielnicy Wawer	20 000,00 zł
2024	Placówki Wsparcia dziennego w dzielnicy Wawer m.st Warszawy	115 000,00 zł
2025	Obsługa jadłodzielni	25 000,00 zł
2025	Spokój w głowie – pomoc psychologiczna dla dzieci młodzieży	100 000,00 zł
2025	Przyjazny Wawer – Sztuka, Pasja, Spotkania	50 000,00 zł
2025	Placówki Wsparcia Dziennego Wawer 2025-2027	1 233 600,00 zł

Siedziba w bardzo dobrej cenie
1 lipca 2019 roku wawerski ZGN (Zakład Gospodarowania Nieruchomościami) podpisał z Fundacją Wawer umowę przekazania w użytkowanie budynku przy ul. Planetowej 36 w osiedlu Radość o powierzchni 116,41 m2. Zgodnie z tą umową najmu, miesięczny czynsz ustalono na 4,75 zł/1m2 czyli na 552,95 zł powiększone o stawkę VAT. Do tego doszły oczywiście opłaty eksploatacyjne za: c.o., zimną wodę, kanalizację i energię elektryczną. W imieniu Fundacji Wawer umowę podpisała ówczesna radna dzielnicy Wawer A. Wójcik (klub Koalicji Obywatelskiej). Z ramienia ZGN pod umową podpisał się m.in. dyrektor Piotr Stefański, działacz Platformy Obywatelskiej. To bardzo preferencyjna stawka najmu mienia komunalnego, a przekazanie lokalu odbyło się w trybie pozakonkursowym. Zgodnie z zarządzeniem Prezydenta m.st. Warszawy z 2014 roku, takie pozakonkursowe przekazanie w najem lokalu na prowadzenie organizacji pozarządowej jest możliwe także przy prowadzeniu działalności gospodarczej” […] pod warunkiem, że całość dochodów z tej działalności jest przeznaczana na działalność statutową […]”. Dodatkowo, uchwałą nr 321/2019 z 27 maja 2019 roku, ówczesny Zarząd Dzielnicy Wawer zwolnił Fundację w całości z wpłaty kaucji (w kwocie 5734,56 zł) uzasadniając to „ograniczeniem możliwości finansowych Fundacji, które miały być przeznaczone na realizację celów statutowych”. To, że Fundacja Wawer nie posiadała (i wciąż nie posiada) statusu organizacji pożytku publicznego, okazało się bez znaczenia.

W ramach umowy najmu, Fundacja zobowiązała się złożyć w terminie 10 dni od podpisania umowy oświadczenia w formie aktu notarialnego o poddaniu się rygorowi egzekucji. W listopadzie 2019 podpisano jednak aneks, że ww. oświadczenie zostanie dostarczone do 1 grudnia 2019, a w styczniu 2020 kolejny aneks o tym, iż oświadczenie zostanie przedłożone do 15 stycznia 2020. Ten ostatni aneks, w imieniu najemcy, podpisywała wciąż radna A. Wójcik, mimo iż twierdziła w późniejszym postępowaniu dotyczącym ewentualnego wygaszenia jej mandatu radnej, że przestała reprezentować Fundację w listopadzie 2019 roku.

Po 3 latach, w czerwcu 2022 podpisana została kolejna umowa najmu na nieruchomość przy ul. Planetowej 36, tym razem już na 217 m2 powierzchni użytkowej. Stawka czynszu wzrosła przez te 3 lata o 2,3% – z 4,75 zł z do 4,86 zł za 1 m2. W lipcu 2022 Fundacja wydzierżawiła także cały niezabudowany grunt znajdujący się przy Planetowej 36 (o powierzchni 1332 m2) ze stawką netto 1,81 zł za 1m2. Z terenu Fundacja korzystała cały czas, choć formalnie nie miała na niego umowy najmu. Miesiąc później podpisano kolejną umowę, zwiększając wynajmowaną powierzchnię użytkową do 264 m2. Stawka pozostała ta sama tj. 4,86 zł za 1 m2. Również i przy tych umowach Fundacja została zwolniona z konieczności wpłaty kaucji.

Powyborcze spotkanie integracyjne
Zgodnie z umową dzierżawy lokal przy Planetowej powinien być wykorzystywany „wyłącznie w celu prowadzenia w nim działalności statutowej Fundacji” Takim działaniem z pewnością nie była powyborcza impreza Platformy Obywatelskiej, która odbyła się tutaj w maju 2024 roku. Dotarliśmy, już post factum, do sms-a zapraszającego na tę imprezę o treści:

„Moi drodzy.
Z ogromną radością w imieniu Koła PO Wawer zapraszam Was na spotkanie integracyjne. Zapraszamy.
Spotkanie odbędzie się w sobotę 25 maja, o godzinie 17:00
na Planetowej 36.
Będą czekały na Was pyszne potrawy z grilla. Jednak chcielibyśmy, abyście przyczynili się do spotkania, przynosząc ze sobą swoje ulubione napoje. Każdy niech przyniesie coś innego – od orzeźwiających soków i napojów gazowanych, po smakowite koktajle czy trunki specjalne . To doskonała okazja, aby podzielić się swoimi ulubionymi przepisami i smakami.
Dodatkowo, zachęcamy Was do przynoszenia swoich ulubionych przekąsek, może coś słodkiego, które będą świetnym uzupełnieniem. Spotkanie będzie świetną okazją do integracji, ale także do wymiany doświadczeń i pomysłów. Nie możemy się doczekać, aby spędzić ten wieczór w Waszym towarzystwie. Proszę o potwierdzenie swojej obecności do końca tygodnia, abyśmy mogli odpowiednio przygotować nasze spotkanie. Do zobaczenia!”.

Fundacja prowadzi pod adresem Planetowa 36, na zlecenie Dzielnicy, placówkę wsparcia dziennego dla dzieci, a tego typu placówki są w Warszawie finansowane m.in. z tzw. „funduszu korkowego”. To środki gminne pochodzące z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Przepisy nakazują samorządom w całości wydawać je na przeciwdziałanie problemom alkoholowym i narkotykowym, łagodzenie ich następstw oraz zapobieganie obu zjawiskom. Trudno uznać, aby powyborcze spotkanie integracyjne wpisywało się w profilaktykę uzależnień.

Lukrowanie Wawra
W latach 2019 – 2025 (do maja br.) Fundacja Wawer otrzymała, tylko z Urzędu Dzielnicy Wawer, dotacje na kwotę blisko 2,4 miliona złotych. Fundacja otrzymała jeszcze inne dotacje, w tym z budżetu stołecznego, m.in. z Biura Pomocy i Projektów Społecznych m.st. Warszawy (BPiPS).

Jednym z takich zadań publicznych, na które fundacja otrzymała 239.000 zł, był program integracyjno-edukacyjny dla rodzin ukraińskich i polskich pt. „Polukruj Wawer”. Dotarliśmy do protokołu z kontroli tego zadania. Kontrola trwała niespełna rok (od 1 lutego 2023 roku do 8 stycznia 2024) i zakończyła się następującymi wnioskami końcowymi:

Fundacja, zgodnie z zawiadomieniem o kontroli została zobowiązana do przedłożenia dokumentacji do kontroli i wyjaśnień do Biura Pomocy i Projektów Społecznych. W trakcie kontroli, powołując się na ochronę i tajemnice danych, Fundacja odmawiała przekazania dokumentów, deklarując wgląd do nich w siedzibie Fundacji. Nie wszystkie dokumenty zostały jednak udostępnione Kontrolującej. Dokumenty dotyczące wypłaty wynagrodzeń do 15 umów zlecenia były przekazywane etapami: najpierw listy płac, na wezwanie rachunki wystawione przez zleceniobiorców oraz wydruki przelewów. Ustalone podczas kontroli nieprawidłowości w realizacji projektu dotyczą w szczególności:
Opis realizacji projektu w sprawozdaniu z realizacji zadania publicznego jest niespójny z dokumentacja finansową i merytoryczną przedłożoną do kontroli. Rezultaty nie zostały odpowiednio udokumentowane.
Z dokumentacji nie wynika jaki rodzaj zajęć został zrealizowany dla jakiej grupy i w jakim wymiarze. Nie można przypisać liczby godzin i rodzaju zajęć do poszczególnych realizatorów.
Sposób i daty wypłat wynagrodzeń wynikających z umów zleceń nie są spójne z listami płac, raportami kasowymi (brak KW), rachunkami wystawionymi przez zleceniobiorców oraz wydrukami przelewów wynagrodzeń. Umowy nie zawierają zakresu zadań / liczby godzin do wykonania, ani zobowiązania do posiadania odpowiednich kwalifikacji przez zleceniobiorców. Brakuje dowodów księgowych potwierdzających zapłatę obciążeń pracowniczych, składek ZUS, podatków.
Zadanie (usługi) były realizowane przez podmioty niebędące stroną umowy dotacyjnej nr UMIA/PS/B/VI/3/5/295/2022 z 24.10.2022 r. tj. bez zgody m.st. Warszawy.
Zakupów materiałów i wyposażenia do zajęć dokonywano po zakończeniu zajęć tj. po 23.12.2022 r. zatem artykuły te nie mogły być wykorzystane na potrzeby zajęć realizowanych w projekcie.

Przy takich wnioskach z kontroli oczywistym było, że sprawa powinna mieć swój dalszy ciąg. I rzeczywiście, decyzją PS-29-25 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 28.05.2025 Fundacja została zobowiązana do zwrotu dotacji w wysokości 236.130,30 zł.

Budżet (nie)obywatelski
To że Fundacja Wawer dzierżawi nieruchomość na ul. Planetowej 36 na wyłączność, nie przeszkadzało w realizacji tam także projektów budżetu obywatelskiego. Na przykład – projekt „Pszczoły apelują – tu jest nasz dom” z 2023 roku za ponad 53 tys. zł. Merytoryczna ocena tego projektu wskazywała na spełnienie warunku dostępności we wskazanej lokalizacji z uwagi na to, że jest on własnością m.st. Warszawy, ale nikt nie wspomniał o tym, że nieruchomość jest przedmiotem dzierżawy, czyli nie spełniała wymagania przewidzianego ówczesną uchwałą Rady m.st. Warszawy o tytule prawnym do aktualnego dysponowania nieruchomością.

Giełda staroci i „darowizny” dla fundacji
Niedzielne, comiesięczne giełdy staroci na falenickim targowisku, to kolejny fundacyjny projekt i trzeba przyznać, że to inicjatywa ciekawa, ale nosząca znamiona działalności gospodarczej ubranej w otoczkę działalności prospołecznej. Wawerski ZGN wynajmuje Fundacji Wawer na okres działania giełdy (zazwyczaj w niedziele) cały teren placu falenickiego targowiska za 300 zł netto, natomiast wystawcy (na nawet 150 stoiskach) – w przeważającej większości przyjezdni handlarze, nie mieszkańcy, płacą po 150 zł każdy jako darowiznę na konto Fundacji. Oczywiście nie jest to żadna darowizna, tylko opłata za tzw. „placowe”, bo przecież za „darowiznę” nie powinna być świadczona żadna usługa wzajemna. Fundacja prowadzi także w ramach giełdy stoisko z małą gastronomią. Wobec podejrzenia naruszenia prawa podatkowego, Stowarzyszenie Razem dla Wawra złożyło w tej sprawie zawiadomienie do urzędu skarbowego.

Zyski z giełdy trafiają w ten sposób na konta Fundacji pod pozorem „darowizn”. Jednocześnie giełda staroci regularnie (i bezpłatnie) korzysta z dzielnicowych kanałów promocyjnych – jest np. ogłaszana na stronie Urzędu Dzielnicy Wawer i w urzędowych kanałach mediów społecznościowych. Inne organizacje pozarządowe raczej nie mogą liczyć na taką promocję.

Placówka wsparcia dziennego
W 2021 roku Fundacja Wawer złożyła ofertę na realizację projektu „Asy Fundacji Wawer – prowadzenie placówki wsparcia dziennego”. Okazuje się, że Fundacja nie dysponowała odpowiednim zezwoleniem wydawanym przez BPiPS na prowadzenie takiego miejsca – ani na dzień składania oferty, ani na dzień rozpoczęcia realizacji zadania (1 grudnia 2021). Nie przeszkodziło to jednak Zarządowi Dzielnicy przyznać dotację i… czekać kilka miesięcy, aż udało się Fundacji takie zezwolenie uzyskać. Czy którakolwiek działająca w tym mieście organizacja pozarządowa mogłaby liczyć na tak specjalne potraktowanie, mimo niedostarczenia wymaganych dokumentów w terminie określonym w ogłoszeniu konkursowym?
W tym samym budynku przy Planetowej 36 Fundacja organizuje odpłatne półkolonie. Jednak realizując takie zadanie odpłatnie, konieczne jest zgłoszenie tej formy wypoczynku do Kuratorium Oświaty i uzyskanie odpowiedniego wpisu w bazie wypoczynku, którego próżno szukać w odniesieniu do działań Fundacji. Organizacja półkolonii bez zgłoszenia do kuratorium, lub brak umieszczenia zgłoszenia w elektronicznej bazie wypoczynku, jest wykroczeniem, za które grozi kara grzywny na podstawie art. 96a Ustawy o systemie oświaty.

Radne w służbie fundacji
W 2025 roku Fundacja Wawer wygrała m.in. konkurs dotacyjny na program wsparcia psychologicznego pt. „SPOKÓJ w GŁOWIE”, który rozstrzygał i finansuje – z pieniędzy Budżetu Obywatelskiego – Zarząd Dzielnicy Wawer. Do realizacji projektu Fundacja zaangażowała radne rządzącej w Wawrze koalicji, w tym Patrycję Budzik – Drabik (jako terapeutkę i psychologa) oraz radną Agnieszkę Wójcik (jako instruktorkę gimnastyki korekcyjnej i kompensacyjnej).

Domena internetowa przyjaznywawer.pl promująca projekt SPOKÓJ W GŁOWIE jest zarejestrowana na prywatny podmiot „AIM GRUPA Sp. z o.o.”, w którym (zgodnie z oświadczeniem majątkowym) radna A. Wójcik jest zatrudniona na stanowisku dyrektora logistyki ds. obsługi sieci sklepów detalicznych. Jak wynika z danych rejestrowych spółki, jej prezesem jest Marta Kożuchowska, siostra radnej.

Mandatu nie wygaszono
Sprawę przyznawania dotacji dla Fundacji Wawer podniosło w 2021 roku Stowarzyszenie Razem dla Wawra. Zwróciliśmy uwagę, iż A. Wójcik, radna Dzielnicy Wawer, jako prezes Fundacji (data wykreślenia z funkcji prezesa w KRS to 3 czerwca 2020 roku) zarządzała działalnością, która korzystała z mienia komunalnego Dzielnicy, tj. otrzymała szereg dotacji od Urzędu Dzielnicy Wawer oraz korzystała i zarządzała budynkiem będącym własnością m.st. Warszawy. Klub radnych Stowarzyszenia Razem dla Wawra wystąpił wtedy z pismem do Wojewody o wygaszenie mandatu radnej. Zgodnie bowiem z ustawą o samorządzie gminnym, radny nie może „prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności”.

Wojewoda sprawę podjął, wyjaśniał ponad rok, ale nie zdecydował się na wydanie zgodnie z kodeksem wyborczym zarządzenia zastępczego stwierdzającego wygaśnięcie mandatu radnej. Radna A. Wójcik wyjaśniła bowiem, że formalnie funkcję prezesa Fundacji pełniła tylko do 29 listopada 2019 roku i do tego czasu fundacja nie prowadziła działalności gospodarczej (chociaż oprócz do Rejestru Stowarzyszeń wpisana była też do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego). Na nowej Prezes Zarządu ciążył obowiązek złożenia wniosku do KRS o uaktualnienie wpisu o zmianie na stanowisku prezesa w ciągu 7 dni. W międzyczasie Fundacja Wawer wnioskowała do UD Wawer o kilka celowych dotacji, które otrzymała. Czy do wniosków o dotacje dołączano dokument potwierdzający zmianę na stanowisku członka Zarządu Fundacji z informacją, że KRS jeszcze nie zaktualizowała zmiany? Czy w związku z tym obowiązkowe oświadczenia m.in. o zgodności i aktualności wpisywanych we wnioskach o dotacje danych ze stanem faktycznym były rzetelne?

Nie masz nic? Załóż fundację
Coroczne publikowanie oświadczeń majątkowych jest jednym z obowiązków radnych dzielnicy – ma to gwarantować przejrzystość życia publicznego i zapobiegać nadużyciom. Z ostatniego oświadczenia majątkowego radnej A. Wójcik za 2024 rok wynika, że nie jest właścicielem żadnego domu, mieszkania, nieruchomości, papierów wartościowych, ani udziałów w spółkach, nie posiada też samochodu ani żadnego mienia o wartości przekraczającej 10 tysięcy zł, a jej oszczędności to zaledwie 3 tys. zł. Oświadczenie majątkowe za 2019 rok wyglądało podobnie, z tą różnicą, że radna posiadała 1 tys. zł oszczędności.

Dysponując tak niewielkim majątkiem własnym, A. Wójcik powołała do życia fundację zarządzającą komunalnymi nieruchomościami, dysponująca i operująca w okresie ostatnich 5 lat dotacjami publicznymi na kwotę 2,5 mln zł. To wszystko pod przychylnym okiem Zarządu Dzielnicy, który mimo alarmujących wyników kontroli przeprowadzonej przez BPiPS wciąż hojnie zasila kolejnymi dotacjami Fundację założoną i czynnie wspieraną przez ich partyjną koleżankę. Czy w świetle przywołanych w tym tekście faktów nie jest tak, że Fundacja Wawer korzysta z publicznego mienia w sposób wyjątkowo uprzywilejowany?
Ze sprawozdania fundacji za 2023 rok wynika, że w 2023 odnotowała przychody 493 tys. zł, z czego na wynagrodzenia przeznaczono 221 tys. zł, w tym 164 tys. zł z tytułu umów o pracę (dla 2 osób).

Siostra – nowym prezesem
Pomimo rezygnacji z funkcji prezesa, w styczniu 2020 roku radna A. Wójcik podpisała w imieniu Fundacji Wawer aneks do umowy najmu lokalu użytkowego na siedzibę przy ulicy Planetowej 36. Na jakiej podstawie? Jako adres kontaktowy w KRS Fundacji Wawer do dzisiaj figuruje użytkowany przez radną A. Wójcik e-mail agnieszka@tatrysport.pl. Oznaczałoby to, że w dalszym ciągu współzarządza ona działalnością Fundacji. Ponadto – zgodnie ze statutem Fundacji, jako jej jedyny fundator – po jej ew. likwidacji, „ma prawo odzyskać wszelki wkład finansowy oraz majątek zainwestowany w Fundację podczas trwania jej działalności”.

Nowym prezesem Fundacji zgodnie z wpisem w KRS z 3 czerwca 2020 i pełniącą tę funkcję do dzisiaj, została formalnie Marta Kożuchowska – rodzona siostra radnej A. Wójcik. Sami swoi.

Zarząd Stowarzyszenia Razem dla Wawra
Małgorzata Albińska-Frank
Jan Andrzejewski
Rafał Czerwonka
Piotr Grzegorczyk
Olga Pasierbska

Przypisy:

1. Agnieszka Wójcik – radna dzielnicy Wawer w kadencji 2018-2024 (uzyskała mandat z okręgu nr 3 Anin-Międzylesie-Radość, po zwolnieniu miejsca na liście KO przez Norberta Szczepańskiego, który w grudniu 2018 objął stanowisko burmistrza Dzielnicy) oraz w obecnej kadencji samorządu 2024-2029 (tym razem kandydując z okręgu nr 4 Falenica-Miedzeszyn-Aleksandrów), w której została wybrana na przewodniczącą Klubu Radnych Platformy Obywatelskiej, także przewodniczącą Komisji Inwestycyjnej oraz wiceprzewodniczącą Komisji Kultury i Sportu; m.in. współorganizatorka akcji sprzątania wawerskich lasów i przewodniczącą wawerskiego Klubu Radnych Koalicji Obywatelskiej.