Odlesienie – trudna sprawa

Stowarzyszenie Miasto Jest Nasze zwróciło się w trybie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej o udostępnienie wszystkich (!) wniosków o zmianę przeznaczenia gruntów złożonych przez Urząd Prezydenta M. St. Warszawy od I 2018 do XI 2019 roku do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. Korzystając z koalicyjnych relacji Razem dla Wawra w Ruchach Miejskich, zwróciłem się do MJN o kopie wszystkich wniosków dotyczących naszej dzielnicy.

Okazało się, że w rzeczonym okresie złożono 4 wnioski o odlesienie terenów z obszaru Wawra. Jeden z nich wycofano, a następnie w prawie identycznej treści złożono ponownie – więc de facto wniosków o odlesienie było 3 – 2 z obszaru mpzp rejonu ul. Krupniczej oraz 1 z obszaru mpzp Falenica Wschód – część II. To bardzo obszerna dokumentacja – np. wniosek z obszaru Falenica Wschód ma 612 stron – skoncentrowałem się więc na wybranych treściach, zwłaszcza na uzasadnieniach obu stron. Miłej lektury.

1.Wniosek z dn. 12 VI 2018 r. o wyrażenie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów leśnych niestanowiących własności Skarbu Państwa, na cele nieleśne z obszaru mpzp obszaru Falenica Wschód – część II
(Pow. Gruntów objętych wnioskiem – 22,5704 ha).

Fragmenty uzasadnienia do wniosku: (…) Wnioskowane grunty leśne stanowią około 35% wszystkich gruntów leśnych oraz około 48% gruntów leśnych na terenach niestanowiących własności Skarbu Państwa, położonych w granicach przedmiotowego miejscowego planu.(…) Umożliwienie realizacji zabudowy na terenach leśnych objętych niniejszym wnioskiem przywróci możliwość korzystania z nieruchomości w sposób określony przed wybuchem II wojny światowej, częściowo zrekompensuje właścicielom działek czy ich spadkobiercom wieloletnie poczucie krzywdy oraz zaspokoi ich roszczenia z tytułu ograniczonego dysponowania nieruchomościami.(…)

Kolorem czerwonym zaznaczono granicę
obszaru m.p.z.p. Falenica Wschód – część II

Decyzja nr 101/2018 z dn. 06 IX 2018 r.:
(Marszałek województwa mazowieckiego) wyraża zgodę na przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne 2,4055 ha przewidzianych pod tereny usług oświaty, zieleni urządzonej, dróg publicznych (zbiorczych, lokalnych, dojazdowych, wewnętrznych). Nie wyraża zgody na przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne 20,2975 ha pod tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, usług, usług opieki społecznej i socjalnej, domy opieki oraz dróg wewnętrznych (…).
A oto fragmenty uzasadnienia do decyzji:(…)
(…) Kluczowym, przesądzającym czynnikiem dla dokonanych rozstrzygnięć jest fakt, że przedmiotowy wniosek (…) dotyczy terenów położonych na obszarze lasów, będących pod szczególną ochroną, mających status lasów ochronnych (…) których status jest niepodważalny i bezsporny. Inne okoliczności (…) mają w tym przypadku charakter informacyjny.(…) Lasy ochronne są to lasy wymagające szczególnej ochrony ze względu na pełnione (z reguły pozaprodukcyjne) funkcje, w szczególności ekologiczne i społeczne lub występujące zagrożenia, których zamknięty wykaz został określony w art. 15 ustawy o lasach.(…) Należy stwierdzić, że tereny wskazane pod usługi, usługi oświaty, zieleń urządzoną, drogi publiczne (…) spełniają przesłankę ważnych względów społecznych.

2.Wniosek z dn. 05 VIII 2019 r. o wyrażenie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, na cele nieleśne z obszaru m.p.z.p. rejonu ul. Krupniczej
Pow. Gruntów objętych wnioskiem 0,1349 ha w tym: ciągi piesze (inwestycje celu publicznego) 0,0361 ha; drogi publiczne (inwestycje celu publicznego) 0,0988 ha.

Wnioskowane grunty nie są położone na obszarze Natura 2000, stanowią natomiast lasy ochronne. Fragmenty uzasadnienia do wniosku:
Niniejszy wniosek dotyczy gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa oraz będących we władaniu państwowych jednostek administracyjnych, wskazanych w ewidencji gruntów jako lasy, wymagających uzyskania zgody Ministra Środowiska na zmianę przeznaczenia na cele nieleśne. Powierzchnia drzewostanu (…) wynosi ok 0,14 ha (…). Tereny (…) wskazane zostały pod funkcje drogowo-komunikacyjne, tj. drogi publiczne klasy lokalnej oraz ciągi piesze.

Opinia Marszałka Województwa do Ministra Środowiska z dn. 05 VIII 2019 r.:
Marszałek województwa mazowieckiego opiniuje pozytywnie przedmiotowy wniosek w zakresie przeznaczenia gruntów leśnych Skarbu Państwa o powierzchni 0,1349 ha dla obszaru oznaczonego: 4.1 KD-L, 4.2 KD-L, B.11.KP.

3.Wniosek z dn. 29 V 2019 r.: O wyrażenie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów leśnych niestanowiących własności Skarbu Państwa, na cele nieleśne z obszaru m.p.z.p. rejonu ul. Krupniczej
Pow. gruntów objętych wnioskiem 0,6910 ha w tym:
Pod funkcję zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 0,5169 ha
Ciągi piesze i drogi publiczne (inwestycje celu publicznego) 0,1741 ha

Wnioskowane grunty nie są położone na obszarze Natura 2000, stanowią natomiast lasy ochronne. Fragmenty uzasadnienia do wniosku:
Realizacja celów rozwojowych miasta (…) wiąże się z koniecznością wyznaczenia terenów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną o wysokich standardach przestrzennych (…). Wg Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy z 2006 r. obszar objęty projektem m.p.z.p. Krupnicza znajduje się w strefie przedmieść. Zapewnianie nowych terenów pod mieszkalnictwo w mieście jest istotne z punktu widzenia potrzeb społecznych miasta. Studium wyznaczyło tereny przewidziane dla zapewnienia tych potrzeb, w tym działki wnioskowane. Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o planowaniu przestrzennym, ustalenia Studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych (…).

Decyzja nr 69/2019 z dn. 25 VII 2019 r.:
Marszałek województwa mazowieckiego wyraża zgodę na przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne 0,0351 ha pod tereny projektowanych dróg publicznych klasy lokalnej KD-L. Nie wyraża zgody na przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne 0,6559 ha pod tereny zabudowy mieszkaniowej z usługami MN(U) oraz ciągu pieszego KP.
A oto fragmenty uzasadnienia do decyzji:(…) jednym z ustawowych wymogów podczas rozpatrywania wniosku jest przeprowadzenie analizy, czy zmiana przeznaczenia gruntów leśnych posiadających status lasów ochronnych spełnia kryteria określone w art. 9 ust. 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 1995 r., lub czy poparta jest przesłankami wymienionymi w art. 9 ust. 3 tej ustawy, tj. ważnymi względami społecznymi oraz brakiem innych gruntów.(…) W ocenie Marszałka Województwa Mazowieckiego zmiana przeznaczenia gruntów leśnych (…) pod tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami nie jest możliwa do zaakceptowania ze względu na fakt, iż grunty te posiadają status lasów ochronnych, a projektowanego ich przeznaczenia nie można zakwalifikować jako spełniające przesłankę „ważnych względów społecznych”, co w ocenie Marszałka może mieć miejsce wyłącznie w sytuacji realizacji inwestycji celu publicznego.


LASY OCHRONNE (z Ustawy z dn. 28 IX 1991 r. o  lasach)

Art. 15. Lasy szczególnie chronione (ochronne)
Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej „lasami ochronnymi”, mogą być uznane lasy, które:
1) chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie się ziemi, obrywanie się skał lub lawin;
2) chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów;
3) ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków;
4) są trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu;
5) stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających ochronie gatunkowej;
6) mają szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronności i bezpieczeństwa Państwa;
7) są położone:
a) w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców,
b) w strefach ochronnych uzdrowisk i obszarów ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1056 oraz z 2019 r. poz. 1815),
c) w strefie górnej granicy lasów.

Art. 16. Tryb uznania za las ochronny

  1. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze decyzji, uznaje las za ochronny lub pozbawia go tego charakteru, na wniosek Dyrektora Generalnego, zaopiniowany przez radę gminy – w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa.
    1a. Starosta, po uzgodnieniu z właścicielem lasu i po zasięgnięciu opinii rady gminy, w drodze decyzji, uznaje las za ochronny lub pozbawia go tego charakteru – w odniesieniu do pozostałych lasów.
  2. Rada gminy powinna wyrazić opinię w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o jej wyrażenie. W razie upływu tego terminu uważa się, że rada gminy nie zgłasza zastrzeżeń.

Art. 17.
Rozporządzenie w sprawie zasad uznania za las ochronny
Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowe zasady prowadzenia w nich gospodarki leśnej.


LASY OCHRONNE –
dopuszczalne powody odlesienia

Na terenie lasów ochronnych można wznosić budynki i budowle służące gospodarce leśnej, obronności lub bezpieczeństwu państwa, oznakowaniu nawigacyjnemu, geodezyjnemu, ochronie zdrowia oraz urządzenia służące turystyce. W przypadkach uzasadnionych ważnymi względami społecznymi i brakiem innych gruntów dopuszczalne jest przeznaczenie lasów ochronnych na inne cele, po uzyskaniu zgody Marszałka Województwa.

POZBAWIENIE STATUSU LASU OCHRONNEGO
(fragment orzecznictwa NSA)
Organ odmówił pozbawienia statusu ochronnego lasu. W uzasadnieniu (…) wskazał, że las (…) posiada status lasu ochronnego, a jego ochronność wynika z faktu położenia w odległości do 10 km od granic Warszawy (…) Organ odwoławczy stwierdził, że zamiar zabudowy działki nie stanowi uzasadnienia dla pozbawienia lasu charakteru ochronnego, tym bardziej, że las ten stanowi fragment większego, cennego przyrodniczo i krajobrazowo kompleksu leśnego, a także nie ustała żadna z przyczyn ustanawiająca funkcję ochronną lasu.