Pedagogika waldorfska

W bieżącym roku obchodzi się na całym świecie stulecie pedagogiki waldorfskiej. Jej początki sięgają 1919 roku, kiedy to w Stuttgarcie, w fabryce papierosów Waldorf-Astoria, po­wstała pierwsza tego typu szkoła.

Pedagogika waldorfska jest sprawdzonym od lat alternatyw­nym systemem w oświacie. Należy do nurtu europejskiej pedagogiki reformy i jako jedna z nielicznych wytrzymała próbę czasu. Obecnie znana jest i rozwijana na wszystkich kontynentach.

Mówi się, że istnieją trzy możliwości motywacji dzieci do uczenia się: strach, ambicja i miłość. W pedagogice waldorfskiej rezygnuje się z dwóch pierwszych i rozwija w dzieciach zamiłowanie do tego co robią, czyli do nauki oraz do uczenia się z entuzjazmem przez całe życie.

W pedagogice waldorfskiej ujmuje się człowieka bardzo wszechstronnie. Przychodząc na świat dziecko przynosi ze sobą indywidualność a wraz z nią boga­te zdolności, możliwości, zalążki szla­chetnych idei. Rolą nauczyciela jest dopomóc dziecku rozwijać tę indywidualność, własne zasoby i potencjały w zgodzie ze światem najwyższych wartości. Docieramy do nich dzięki wielu artystycznym działaniom praktykowanym od pierwszej klasy: dzieci między innymi codziennie grają na fletach prostych, samodzielnie robią na drutach własny pokrowiec na swój flet, haftują własne torby, które służą im później przez wiele lat, samodzielnie projektują formę zwierzątka z filcu, które szyją jako przepiękną, staranną i miłą maskotkę. Malują roślinnymi farbami, używają kredek z naturalnego wosku, śpiewają w chórze, grają w orkiestrze. Każdy może znaleźć dla siebie właściwą dla niego formę wyrazu artystycznego. Dlatego pedagogikę określamy też jako sztu­kę wychowania a nauczyciel robi to wszystko co dzieci i także w wychowaniu działa jak artysta.

U dzieci rozwija się wszystkie obszary ich istoty, nie tylko zatem sferę kognitywną, czyli umysł i myślenie, ale w równym stopniu sferę uczuć i emocji, dla której kreatywność artystyczna jest naj­zdro­wszym instrumentem. Dba się starannie o twórczą aktywność, czyli kształci wolę. Tak w rów­no­wadze dzieci rozwijają „głowę, ser­ce i ręce“. Nauczanie angażuje ca­łego człowieka, a nie tylko jedno­stronnie „głowę“. Metody, tre­ści i program nauczania dosto­so­wane są do zmieniających się z wiekiem potrzeb rozwojowych dziecka. Stąd niezwykle ważna jest zasada: wszystko we właściwym czasie! W szkołach tych nie potrze­ba klasycznych podrę­czników. Ich rolę pełnią własno­ręcznie tworzone pod opieką na­uczyciela i zdobione przez dzieci ze­szyty, zawierające główne treści lekcji. Uczniowie słyszą często od nauczyciela opis swojego działania i charakterystykę tworzonych własnoręcznie dzieł w każdej dzie­dzinie edu­kacji: w matematyce, w znajomości języków, historii, geografii i innych. Pod koniec każdego roku szkolnego, przez wszystkie lata szkoły, rodzice wraz z dzieckiem otrzymują obszerne świadectwo opisowe. Nauczyciel ukazuje w nim nie tylko osiągnięcia czy braki ucznia, lecz także proces jego rozwoju i ważne dla niego wskazania.

W unikalny sposób podchodzi się do kwestii odpowiedzialności i sposobu pracy nauczycieli. Kolegialne zarządzanie szkołą przez grupy zadaniowe (mandatowe), uzupełnia „primus inter pares“, czyli nauczyciel pełniący funkcję dyrektora.

Warto też wspomnieć, że wiele idei pojawiających się współcześnie jako nowatorskie zostało zreali­zo­wanych już kilkadziesiąt lat wcześniej w szkołach waldorfskich (np. nauczanie zintegrowane, język obcy od 1 klasy, jeden nauczyciel prowadzący klasę przez kilka pierwszych lat edukacji).

Szkoły waldorfskie są otwarte dla wszystkich dzieci niezależnie od wyznawanej religii, pochodzenia, stanu zamożności czy uzdolnień.

O tym wszystkim i o wielu jeszcze innych rzeczach będzie można się dowiedzieć na spotkaniu poświęconym tejże pedago­gice, jakie odbędzie się w Wawerskim Centrum Kultury w niedzielę 19 maja w godzinach 9 – 17.

Podczas warsztatów i pogadanek będzie można razem z dzieć­mi brać udział w rysowaniu, filcowaniu z owczej wełny, obejrzeć występy uczniów z tego typu szkół, obejrzeć pokaz eurytmii, teatrzyku marionetkowego, wysłuchać koncertu fortepianowego i chóru. Można bedzie doświadczyć wielu ciekawych artystycznych aktywno­ści. Kawiarenka zapewni zdrowe, domowe wypieki, czyli coś na ząb i do napicia się.

Również w naszej dzielnicy istnie­je tego typu szkoła. Jest to obchodząca swoje dzie­sięciolecie Waldorfska Niepu­bliczna Szkoła Podstawowa im. Augusta Cieszkowskiego, współ­organizator wawerskiego spotkania.